Los aludes de nieve en el Alto Sil (Oeste de la Cordillera Cantábrica, España)

  1. Santos González, Javier 1
  2. Redondo Vega, José María 1
  3. Gómez-Villar, Amelia 1
  4. González Gutiérrez, Rosa Blanca 1
  1. 1 Universidad de León
    info

    Universidad de León

    León, España

    ROR https://ror.org/02tzt0b78

Revista:
Cuadernos de investigación geográfica: Geographical Research Letters

ISSN: 0211-6820 1697-9540

Año de publicación: 2010

Volumen: 36

Número: 1

Páginas: 7-26

Tipo: Artículo

DOI: 10.18172/CIG.1224 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Otras publicaciones en: Cuadernos de investigación geográfica: Geographical Research Letters

Resumen

Se presenta una cartografía de detalle de riesgo de aludes para el Alto Sil, la primera de estas características en la Cordillera Cantábrica. Su realización está basada en observaciones de campo, en encuestas a población local y en la utilización de un Sistema de Información Geográfica. A partir de una primera aproximación en la que se definen las zonas con pendientes, orientaciones, altitudes y vegetación adecuadas para el desencadenamiento de aludes, se ha realizado una cartografía detallada que ha permitido definir las zonas afectadas por aludes recientes, las zonas de riesgo elevado de avalanchas y las zonas de riesgo bajo. De todo ello se presentan dos ejemplos para los entornos de Valseco y Villarino del Sil, donde los aludes tienen mayor trascendencia actualmente.

Referencias bibliográficas

  • ALCALDE, M. (2002). La muelda de Huelde. Revista Comarcal Montaña de Riaño, 7: 5-6.
  • ANDERSON, G., MCCLUNG, D. (2004). Snow avalanche penetration into mature forest in timber harvested terrain. ISSW 2004 Preceedings. A merging of theory and practice. International Snow Science Workshop: 409-414, Jackson Hole (Wyoming).
  • BUTLER, D. R., WALSH, S. J. (1990). Lithologic, Structural, and Topographic Influences on Snow-Avalanche Path Location, Eastern Glacier National Park, Montana. Annals of the Association of American Geographers, 80 (3): 362-378.
  • CARCAVILLA, L., LÓPEZ, J. (2000). Las avalanchas de nieve como riesgo natural. Terralia, 17: 46-54.
  • CASTAÑÓN, J. C. (1984). Sobre el modelado originado por los aludes de nieve en el Prau del Albo (Alto Huerna, Asturias). Ería, 6: 106-112.
  • COOPERSTEIN, M. S., BIRKELAND, K. W., HANSEN, K. J. (2004). The effects of slope aspect on the formation of surface hoar and diurnally recrystalized near-surface faceted crystals: implications for avalanche forecasting. ISSW 2004 Preceedings. A merging of theory and practice. International Snow Science Workshop: 83-93, Jackson Hole (Wyoming).
  • CORRIPIO, J. G., DURAND, Y., GUYOMARC’H, G., MERINDOL, L., LECORPS, D., PUGLIESE, P. (2004). Land-based remote sensing of snow for the validation of a snow transport model. Cold Regions Science and Technology, 39: 93-104.
  • CRUZ, J. (1987). Los aludes o avalanchas de nieve en España. Cuadernos de Protección Civil, 15-20.
  • DECAULNE, A., SÆMUNDSSON, . (2006). Geomorphic evidence for present-day snowavalanche and debris-flow impact in the Icelandic Westfjords. Geomorphology, 80 (1-2): 80-93.
  • FERNÁNDEZ MIGUÉLEZ, E. (2000). Dialecto leonés y el nombre de las cosas. Edilesa: 141 pp., León.
  • FERNÁNDEZ MARTÍNEZ, E., FUERTES GUTIÉRREZ, I. (Coords.) (2009). Lugares de Interés Geológico. León. Junta de Castilla y León, DVD publicado por la Fundación Patrimonio Natural: ISBN 987-84-692-5657-2.
  • FURDADA, G., (1996). Estudi de les allaus al Pirineu occidental de Catalunya: predicció espacial i aplicacions de la cartografia. Geoforma Ediciones: 315 pp., Logroño.
  • FURDADA, G., (2006). Aludes de nieve. Riesgo actual y riesgo futuro. Cuaternario y Geomorfología, 20 (3-4): 73-88.
  • FURDADA, G., MARTÍ, G., OLLER, P., GARCÍA, C., MASES, M., VILAPLANA, J. M. (1995). Avalanche mapping and related G.I.S. applications in the Catalan Pyrenees. Surveys in Geophysics, 16: 681-693.
  • GARCÍA DE CELIS, A., MARTÍNEZ FERNÁNDEZ, L. C. (2002). Morfología glaciar de las montañas de la cuenca alta de los ríos Sil, Omaña, Luna y Bernesga: revisión y nuevos datos (Montaña Occidental de León). En: El modelado de origen glaciar en las montañas leonesas (Redondo, J. M., Gómez, A., González Gutiérrez, R. B. y Carrera, P., coords.). Universidad de León, pp. 137-196, León.
  • GAVALDÀ, J., MONER, I. (2008). Nou sistema gràfic de predicció local del perill d’allaus a la Val d’Aran. 3ª Jornada Tècnica de neu i allaus. Institut Geològic de Catalunya, Betren.
  • GONZÁLEZ GUTIÉRREZ, R. B. (2002). El relieve de los valles del Torío y Curureño (Montaña Cantábrica Leonesa). Universidad de León: 267 pp., León.
  • GONZÁLEZ TRUEBA, J. J. (2006). El Macizo Central de los Picos de Europa: Geomorfología y sus implicaciones geoecológicas en la alta montaña cantábrica. Tesis doctoral. Departamento de Geografía, Urbanismo y Ordenación del Territorio, Universidad de Cantabria, Santander, 819 pp.
  • JULIÁN, A., CHUECA, J. (1999). Cartografía de zonas probables de aludes en el valle de Ordesa (Pirineo aragonés). Geographicalia, 37: 73-86.
  • JULIÁN, A., PEÑA, J. L., CHUECA, J., ZABALZA, J., LAPEÑA, A., LÓPEZ MORENO, I. (2000). Cartografía de zonas probables de aludes en el Pirineo aragonés: metodología y resultados. Boletín de la A.G.E., 30, 119-134.
  • LUCKMAN, B. H. (1977). The Geomorphic Activity of Snow Avalanches. Geografiska Annaler, 59 A (1-2): 31-48.
  • MARQUÍNEZ, J. L., MENÉNDEZ, R. A., LASTRA, J., FERNÁNDEZ, E., JIMÉNEZ, B., WOZNIAK, E., FERNÁNDEZ, S., GARCÍA, J., GARCÍA, P., ÁLVAREZ, M. A., LOBO, T., ADRADOS, L. (2003). Riesgos naturales en Asturias. KRK Editores: 136 pp., Oviedo.
  • MARTÍN, R. (2003). Los aludes. Una revisión sobre sus características en las montañas españolas, y algunos modelos de prevención y protección. Revista de Protección Civil, 15: 8-10.
  • MASES, M. (2005). La nieve y los aludes. Actas de las Terceres Jornades del CRECIT. La didáctica dels riscos naturals. Institut d’Estudis Andorrans, Sant Julià de Lòria.
  • MASES, M., VILAPLANA, J.M. (1991). Zonas de aludes en la Vallferrera: clasificación y riesgo geomorfológico. Pirineos, 138, 39-52.
  • MASES, M., BUISSON, L., FREY, W., MARTÍ, G. (1998). Empirical model for snowdrift distribution in avalanche-starting zones. Annals of Glaciology, 26: 445-449.
  • MCCLUNG, D. M., SCHAERER, P. (2006). The Avalanche Handbook (3rd edition). Mountaineers Book: 288 pp., Seattle.
  • MISIR, M., KARAHALIL, U. (2002). Determination of potential avalanche areas with GIS in Blacksea Region. International Symposium on GIS, Istanbul.
  • OBEROI, S. W., THAKUR, N. K. (2004). Generation of disaster management model based on GIS and remote sensing. Proceedings of the Third International Conference on Theoretical, Applied, Computational and Experimental Mechanics (ICTACEM’04). Indian Institute of Technology Kharagpur: 295-298, Kharagpur.
  • OLLER, P., MUNTÁN, E., MARTURIÀ, J., GARCÍA, C., GARCÍA, A., MARTÍNEZ, P. (2006). The avalanche data in the Catalan Pyrenees. 20 years of avalanche mapping. Proceedings of the International Snow Science Workshop. 305-313, Colorado.
  • PALOMO, M., ESPEJO, F., FERRAZ, J. (2008). Análisis nivológico y climatológico del Refugio de Góriz (Huesca), 1981-2007. 3ª Jornada Tècnica de neu i allaus. Institut Geològic de Catalunya, Betren.
  • REARDON, B. A., FAGRE, D. B. (2004). Natural avalanches and transportation: a case study from Glacier National Park, Montana, USA. ISSW 2004 Preceedings. A merging of theory and practice. International Snow Science Workshop: 582-597, Jackson Hole (Wyoming).
  • REDONDO VEGA, J. M. (2002). El relieve glaciar de la Sierra de Gistredo (NW de la Cordillera Cantábrica, León). En: El modelado de origen glaciar en las montañas leonesas (Redondo, J. M., Gómez, A., González Gutiérrez, R. B. y Carrera, P., Coords.). Universidad de León, pp. 105-136, León.
  • REDONDO VEGA, J. M., GÓMEZ VILLAR, A., GONZÁLEZ GUTIÉRREZ, R .B. (2004). Localización y caracterización morfométrica de los glaciares rocosos relictos de la Sierra de Gistredo (Montaña Cantábrica, León). Cuadernos de Investigación Geográfica, 30: 35-60.
  • REDONDO VEGA, J. M., GONZÁLEZ GUTIÉRREZ, R. B., SANTOS GONZÁLEZ, J., GÓMEZ VILLAR, A. (2006). Sedimentación glaciolacustre en la Montaña Cantábrica Leonesa, pp. 83-100. En: Geomorfología y territorio. Actas de la IX Reunión Nacional de Geomorfología (Pérez Alberti, A y López Bedoya, J., Eds.). Universidade de Santiago de Compostela, pp. 83-100, Santiago de Compostela.
  • SANTOS GONZÁLEZ, J., REDONDO VEGA, J. M., GÓMEZ VILLAR, A., GONZÁLEZ GUTIÉRREZ, R. B. (2006). Bloques erráticos en Páramo del Sil: testigos del máximo avance glaciar en la cuenca del Sil (Cordillera Cantábrica), pp. 101-112. En: Geomorfología y territorio. Actas de la IX Reunión Nacional de Geomorfología (Pérez Alberti, A y López Bedoya, J., Eds.). Universidade de Santiago de Compostela, pp. 101-112, Santiago de Compostela.
  • SANTOS GONZÁLEZ, J., GONZÁLEZ GUTIÉRREZ, R. B., GÓMEZ VILLAR, A., REDONDO VEGA, J. M. (2009). Ground thermal regime in the vicinity of relict rock glaciers (Cantabrian Mountains, NW Spain). Finisterra, 87: 35-44.
  • SOLÉ, X., DOMÈNECH, M., AUNÓS, A. (2008). Prospecció per l’obtenció d’una metodologia per a la caracterització silvícola dels boscos protectors d’Andorra contra allaus. 3ª Jornada Tècnica de neu i allaus. Institut Geològic de Catalunya, Betren.
  • WOZNIAK, E., MARQUÍNEZ, J. (2004). Evaluación de la susceptibilidad por aludes de nieve a escala regional: el caso de Asturias. En: Riesgos Naturales y Antrópicos en Geomorfología (Benito, G. y Díez Herrero. A., Eds.). Sociedad Española de Geomorfología y CSIC-Centro de Ciencias Medioambientales, pp. 509-518, Madrid.